Khi tham gia vào quá trình tố tụng, việc tống đạt văn bản pháp lý là một bước quan trọng để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của các bên liên quan. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, không phải lúc nào đương sự cũng hợp tác nhận các văn bản này. Vậy, làm thế nào để xử lý hiệu quả khi đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt? Bài viết này sẽ phân tích các biện pháp pháp lý và quy trình cần thiết để đảm bảo quá trình tống đạt được thực hiện đúng quy định và hợp pháp.
I. Xác định lý do đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt là gì?
Thực tế, có rất nhiều trường hợp đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt, việc từ chối này cũng có thể do nhiều nguyên nhân phổ biến như sau:
- Nhiều người không nhận thức đầy đủ về quyền lợi và nghĩa vụ pháp lý của mình. Họ có thể cho rằng việc nhận văn bản tống đạt sẽ gây bất lợi hoặc không hiểu được tầm quan trọng của việc này.
- Đương sự có thể sợ rằng việc nhận văn bản sẽ dẫn đến các hậu quả pháp lý nghiêm trọng, chẳng hạn như bị khởi kiện, phải bồi thường, hoặc phải chịu trách nhiệm pháp lý khác. Điều này khiến họ cố tình từ chối nhận văn bản để trì hoãn hoặc tránh né quá trình tố tụng.
- Một số người có thể không tin tưởng vào sự công bằng và minh bạch của hệ thống pháp luật, dẫn đến việc từ chối hợp tác. Họ cho rằng việc nhận văn bản tống đạt không mang lại lợi ích gì và có thể bị xử lý không công bằng.
- Trong một số trường hợp, đương sự cố tình từ chối nhận văn bản để kéo dài thời gian, tạo điều kiện thuận lợi cho mình trong việc chuẩn bị các biện pháp đối phó hoặc hy vọng vụ việc sẽ bị bỏ qua.
- Đương sự có thể thay đổi địa chỉ hoặc cố tình trốn tránh để không phải nhận các văn bản tống đạt. Họ tin rằng bằng cách này, họ có thể né tránh trách nhiệm pháp lý hoặc kéo dài thời gian xử lý vụ việc.
Đôi khi, việc từ chối nhận văn bản có thể xuất phát từ mâu thuẫn cá nhân giữa các bên liên quan hoặc do sự không hài lòng với người tống đạt. Do đó, tùy vào tình huống thực tế mà có thể có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc từ chối nhận văn bản tống đạt.
II. Quy trình pháp lý khi đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt
Theo quy định tại khoản 4 Điều 177 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015: “Trường hợp người được cấp, tống đạt, thông báo từ chối nhận văn bản tố tụng thì người thực hiện việc cấp, tống đạt, thông báo phải lập biên bản trong đó nêu rõ lý do của việc từ chối, có xác nhận của đại diện tổ dân phố hoặc Công an xã, phường, thị trấn về việc người đó từ chối nhận văn bản tố tụng. Biên bản phải được lưu trong hồ sơ vụ án.”
Theo đó, trong trường hợp đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt thì người thực hiện việc tống đạt, cụ thể là Thừa phát lại sẽ tiến hành lập biên bản trong đó nêu rõ lý do của việc từ chối, có xác nhận của đại diện tổ dân phố hoặc Công an xã, phường, thị trấn về việc người đó từ chối nhận văn bản tố tụng. Biên bản phải được lưu trong hồ sơ vụ án. Sau đó, Thừa phát lại sẽ tiến hành các biện pháp tống đạt khác theo quy định pháp luật.
III. Cách thức thông báo đương sự sau khi từ chối nhận văn bản tống đạt. Sự cần thiết của việc chứng minh việc đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt
Như đã phân tích tại mục II, trong trường hợp đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt thì Thừa phát lại sẽ thực hiện tống đạt theo hình thức khác, cụ thể theo quy định tại khoản 1 Điều 179 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 là: “1. Việc niêm yết công khai văn bản tố tụng được thực hiện trong trường hợp không thể cấp, tống đạt, thông báo trực tiếp văn bản tố tụng theo quy định tại Điều 177 và Điều 178 của Bộ luật này.”
Theo đó, khi đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt thì Thừa phát lại tiến hành lập biên bản trong đó nêu rõ lý do của việc từ chối,…như đã phân tích tại mục II, sau đó, Thừa phát lại sẽ tiến hành việc niêm yết văn bản tố tụng theo quy định pháp luật.
Xem thêm về Lập vi bằng: Tại đây.
IV. Việc tiếp tục quá trình tống đạt khi đương sự từ chối diễn ra như thế nào? Nghĩa vụ pháp lý của đương sự khi từ chối nhận văn bản tống đạt
Việc tiếp tục quá trình tống đạt khi đương sự từ chối diễn ra theo quy định tại Điều 179 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 như sau:
Bước 1:
Lập biên bản về việc không thể tống đạt trực tiếp: Khi đương sự không nhận văn bản tống đạt trực tiếp, người tống đạt phải lập biên bản ghi nhận sự việc, nêu rõ lý do không thể tống đạt. Biên bản này phải có chữ ký của người tống đạt và người chứng kiến (nếu có).
Bước 2:
Chuẩn bị văn bản tống đạt và quyết định niêm yết: Cơ quan có thẩm quyền (tòa án, cơ quan thi hành án, v.v.) chuẩn bị văn bản cần tống đạt cùng với quyết định niêm yết công khai. Quyết định này phải ghi rõ lý do niêm yết và địa điểm niêm yết.
Bước 3: Niêm yết công khai
Niêm yết bản sao tại nơi cư trú hoặc nơi cư trú cuối cùng của cá nhân, nơi có trụ sở hoặc trụ sở cuối cùng của cơ quan, tổ chức được cấp, tống đạt, thông báo.
Niêm yết bản chính tại trụ sở Tòa án, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú hoặc nơi cư trú cuối cùng của cá nhân, nơi có trụ sở hoặc trụ sở cuối cùng của cơ quan, tổ chức được cấp, tống đạt, thông báo
Bước 4:
Lập biên bản về việc thực hiện thủ tục niêm yết công khai, trong đó ghi rõ ngày, tháng, năm niêm yết.
V. Điều khoản pháp lý liên quan đến việc đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt
Để dễ dàng nắm được tổng quan các quy định pháp lý liên quan đến việc đương sự từ chối nhận văn bản tống đạt theo các điều khoản sau:
Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015
- Điều 173. Thông báo, tống đạt, niêm yết văn bản tố tụng: Quy định về cách thức tống đạt, thông báo văn bản tố tụng và các biện pháp thay thế khi đương sự không nhận văn bản.Nêu rõ trách nhiệm của các cơ quan tống đạt trong việc đảm bảo văn bản được chuyển đến đương sự.
- Điều 174. Thủ tục tống đạt, thông báo trực tiếp: Quy định cụ thể về thủ tục tống đạt trực tiếp cho đương sự tại nơi cư trú hoặc làm việc. Nếu đương sự từ chối nhận văn bản, người tống đạt phải lập biên bản ghi nhận sự việc này.
- Điều 175. Niêm yết công khai: Quy định về việc niêm yết công khai văn bản tại nơi cư trú hoặc nơi làm việc của đương sự khi không thể tống đạt trực tiếp. Niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đương sự cư trú hoặc nơi làm việc của đương sự.
Luật Thi hành án dân sự 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014)
- Điều 39. Tống đạt quyết định thi hành án và giấy tờ khác: Quy định về việc tống đạt các quyết định thi hành án và giấy tờ liên quan đến đương sự. Khi đương sự từ chối nhận, cơ quan thi hành án lập biên bản và tiến hành niêm yết theo quy định.
- Điều 40. Niêm yết quyết định thi hành án: Khi đương sự từ chối nhận hoặc không có mặt tại nơi cư trú, cơ quan thi hành án sẽ niêm yết quyết định tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đương sự cư trú và thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Nghị quyết số 04/2012/NQ-HĐTP hướng dẫn thi hành một số quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự
- Điểm b, Khoản 2, Điều 2: Quy định chi tiết hơn về trình tự, thủ tục niêm yết công khai văn bản tố tụng khi đương sự từ chối nhận hoặc không có mặt tại nơi cư trú.
Quyết định số 223/QĐ-VKSTC về Quy chế công tác kiểm sát việc tống đạt, thông báo văn bản tố tụng của Viện kiểm sát nhân dân
VI. Giải đáp thắc mắc
1. Hậu quả pháp lý của việc từ chối nhận văn bản tống đạt như thế nào?
Việc từ chối nhận văn bản tống đạt có thể dẫn đến một số hậu quả pháp lý quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của đương sự trong quá trình tố tụng. Dưới đây là những hậu quả pháp lý chính:
- Văn bản tống đạt vẫn có hiệu lực pháp lý ngay cả khi đương sự từ chối văn bản tống đạt. Cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành niêm yết công khai văn bản tại nơi cư trú hoặc làm việc của đương sự, và tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã.
- Quá trình tố tụng vẫn tiếp tục diễn ra. Việc từ chối nhận văn bản không làm đình chỉ hoặc hoãn quá trình tố tụng. Nếu đương sự không có mặt tại phiên tòa mà không có lý do chính đáng, tòa án có thể tiến hành xét xử vắng mặt theo quy định tại Điều 227 và 228 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Kết quả xét xử vẫn có hiệu lực pháp lý đối với đương sự vắng mặt.
- Đương sự có thể mất cơ hội bảo vệ quyền lợi khi từ chối nhận văn bản, đương sự có thể mất cơ hội tham gia vào quá trình tố tụng để bảo vệ quyền lợi của mình. Điều này bao gồm việc không được trình bày ý kiến, không được đưa ra chứng cứ hoặc không được tranh luận trước tòa, dẫn đến phán quyết có thể bất lợi cho họ.
- Nhìn chung, việc từ chối nhận văn bản tống đạt không giúp đương sự tránh được trách nhiệm pháp lý, mà còn có thể gây ra nhiều hậu quả bất lợi, ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi và nghĩa vụ của họ trong quá trình tố tụng.
2. Biện pháp hợp pháp khi đương sự từ chối tiếp nhận văn bản tống đạt là gì?
Khi đương sự từ chối tiếp nhận văn bản tống đạt, pháp luật quy định một số biện pháp hợp pháp để đảm bảo quá trình tố tụng diễn ra suôn sẻ và đúng quy định thì người thực hiện việc cấp, tống đạt, thông báo phải lập biên bản trong đó nêu rõ lý do của việc từ chối, có xác nhận của đại diện tổ dân phố hoặc Công an xã, phường, thị trấn về việc người đó từ chối nhận văn bản tố tụng. Sau đó sẽ tiến hành các hình thức tống đạt khác như niêm yết công khai, thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng.
3. Thừa phát lại cần làm gì và cần tuân thủ những gì khi đương sự không chấp nhận văn bản tống đạt?
Trường hợp người được cấp, tống đạt, thông báo từ chối nhận văn bản tố tụng thì Thừa phát lại phải lập biên bản theo quy định tại Điều 177 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 trong đó nêu rõ lý do của việc từ chối, có xác nhận của đại diện tổ dân phố hoặc Công an xã, phường, thị trấn về việc người đó từ chối nhận văn bản tố tụng. Biên bản phải được lưu trong hồ sơ vụ án.
Bên cạnh đó, Thừa phát lại phải tuân thủ các quy định của pháp luật về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của thừa phát lại, đảm bảo việc tống đạt văn bản tố tụng được thực hiện đúng quy định và không vi phạm pháp luật. Không để xảy ra tình trạng chèn ép, bắt buộc đương sự phải nhận văn bản tống đạt.
VII. Dịch vụ lập vi bằng tại Thừa phát lại Ngọc Phú
Trong trường hợp Quý khách có nhu cầu về các dịch vụ lập vi bằng, Quý khách có thể liên hệ với Văn phòng Thừa phát lại Ngọc Phú qua các kênh:
Địa chỉ: 139H4 Lý Chính Thắng, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng: 3C2 Đồng Khởi, phường Phú Khương, thành phố Bến Tre, tỉnh Bến Tre
hoặc số hotline: 0913 41 99 96
Email: thuaphatlaingocphu@gmail.com
Theo dõi Văn phòng Thừa phát lại Ngọc Phú tại đây: https://thuaphatlaingocphu.vn/
Văn phòng thừa phát lại Ngọc Phú với đội ngũ Thừa phát lại có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý và am hiểu chuyên sâu về Thừa phát lại. Đây là điểm đến uy tín, đáng tin cậy cho quý khách hàng. Chúng tôi luôn làm việc với tinh thần tinh thần thượng tôn pháp luật, tôn trọng đạo đức nghề nghiệp, làm việc trách nhiệm, chuyên nghiệp, tận tâm chúng tôi mong muốn mang đến những dịch vụ tốt nhất cho quý khách hàng.
